|
مخاصمات سوریه با بروز و گسترش روز افزون مخاصمات مسلحانه در دنیای امروزی،دولت ها و مراجع بین المللی در تلاش فراگیر سعی در پیشگیری و یا محدود کردن ابعاد یا قاعده مند ساختن نبردها،با تنظیم اصولی در خصوص نحوه برخورد با اقشار آسیب پذیر غیر نظامی از قبیل کودکان،زنان، اسرا و مجروحان و و نیز شیوه های مخاصمه و هدایت عملیات جنگی سعی در کاهش آثار مخاصمات دارند و در راه رس
|
 |
| دسته بندی | عمومی |
| فرمت فایل | docx |
| حجم فایل | 115 کیلو بایت |
| تعداد صفحات فایل | 105 |
چکیده
با بروز و گسترش روز افزون مخاصمات مسلحانه در دنیای امروزی،دولت ها و مراجع بین المللی در تلاش فراگیر سعی در پیشگیری و یا محدود کردن ابعاد یا قاعده مند ساختن نبردها،با تنظیم اصولی در خصوص نحوه برخورد با اقشار آسیب پذیر غیر نظامی از قبیل کودکان،زنان، اسرا و مجروحان و ...و نیز شیوه های مخاصمه و هدایت عملیات جنگی سعی در کاهش آثار مخاصمات دارند و در راه رسیدن به هدف مطلوب، محدودیت هایی نظیر عدم استفاده از سلاح های سمی و آتش زا و کشتار جمعی را به جهت دارا ابعاد مخرب فراوان و غیر قابل کنترل آن ها، قائل شده اند. در مجموع هر چند که در متون اسلامی از قبیل،کتاب،سنت، و آراء فقها، نتوان به صورت جزئی و همانند اسناد و اقدامات معاصر به حقوق بشر دوستانه پرداخته نشده است ولی اصول و راهبردهای کلی را می توان از منابع یاد شده استخراج و با اجتهاد پویا بروز کارآمد نمود.
مقدمه:
از سپیده دم حیات بشری تاکنون شاید برهه ای از ادوار زندگی انسان را نتوان یافت که خالی از نزاع ومخاصمه بوده باشد وانسان ها در صلح و آرامش زندگی کرده باشند.جنگ به عنوان یک امر اجتماعی،پدیده چند وجهی می باشد و از مناظر مختلف می توان آن را مورد بررسی قرار داد. مخاصمات را از زاویه حقوقی نیز می توان مورد مطالعه قرار داد؛ چرا که در جنگ یکی از طرق اعمال قدرت و جنایات مختلف انسانی و اجتماعی،اقدام مسلحانه است که در چارچوب روابط موجود میان کنشگران عرصه های بین المللی و داخلی صورت می پذیرد و القای یک بینش سیاسی خاص با استفاده از طرق مقرر شده هدف آن می باشد؛ لذا این فرایند در طول زمان موجد قواعد حقوقی فراوانی بوده و یا خالی از ابداع طرفین بوده یا ناشی از اقتضائات منازعات بوده است.
منازعات مسلحانه معمولاً همراه با صرف هزینه های فراوان انسانی و مالی و روانی می باشد.که مهم ترین جنبه آن تلفات فراوان بشری است که به صورت مرگ و میر و معلول و آواره شدن هزاران انسان بی گناه جلوه گر می شود.دین مبین اسلام نیز به عنوان منادی رحمت و مودت میان انسان ها همواره از زمان ظهور خود تاکنون درمحیطی نشو و نمو پیدا کرده که آکنده از جنگ های خونین فراوانی بوده است؛ لذا قطعاً دارای جهت گیری هایی نسبت به این وقایع و رویدادها می باشد،که هدف غایی اصلی آن حفظ کرامت و ارزش بشری در کشاکش نبردها می باشد.
حقوق بشر دوستانه
مفهوم عبارت حقوق بشر دوستانه ازجمله مفاهیمی می باشد،که با ابعاد و زوایای کنونی آن، از محصولات دوران معاصر می باشد. با توسعه و تکامل نیروهای نظامی و جنگ افزاهایی که درخواست این نیروها می باشد هر روز بر دامنه آثار مخاصمات مسلحانه افزوده می شود. این اصطلاح از لحاظ تاریخی متاخر بر مفهوم حقوق بشر به وجود آمده؛ با توجه به قرابت ظاهری و معنایی از این رو به نظر می رسد که بیان اجمالی آن ها، مفید است. اصطلاح حقوق بشر ترجمه عبارت (human right) می باشد که ناظر بر آن قسم از حقوقی می باشد که اختصاص به حالت و وضعیت معینی ندارد و محور آن ها انسان بما هو انسان و فارغ از تعداد دیگری می باشد. اما واژه حقوق بشر دوستانه ترجمه عبارت(humanitarian Law)می باشد،که مربوط به آن دسته از مقرراتی می باشد که در حال درگیریهای مسلحانه طرفین تخاصم بایدآنها را رعایت نماید.
(محقق داماد17/3/1391، www.isamihi .com).
حقوق بشر دوستانه در واقع بخشی از حقوق جنگ به شمار می رود؛ اما بین این دو مفهوم نسبت اعم و اخص وجود دارد؛ چرا که حقوق بشر دوستانه مجموع قواعد بین المللی حاکم بر زمان جنگ است که عمدتاً جنبه حمایتی دارند، مانند حمایت افراد، اعم از نظامی و غیرنظامی و اموال و اهداف غیر نظامی جنگ و همچنین مفهوم حقوقی اقدامات مقابله به مثل مسلحانه، آغاز و پایان جنگ و ... دارد. (بیگدلی 1385:556).
درحالیکه در متون اسلامی مرتبط با آداب و رسوم و قواعد بر مخاصمات، این تکنیک وجود نداشته و عامل هر دو قسم از مخاصمات داخلی و بین المللی می باشد، این دسته بندی به صراحت مورد اشاره قرار نگرفته است.
پیشینه
همانگونه که پیش تر ذکر گردید مجموعه قواعد و ضوابط حاکم بر مخاصمات به شکل مدون و ضابطه مند از دست آوردهای دوران معاصر می باشد.
تا نیمه قرن نوزدهم،این قواعد ماهیتاً عرفی باقی مانده و به دلیل وجودشان در زمانه های کهن، به خاطر پاسخ گویی به پاره از ملزومات دوران خود بودند. همه تمدن ها به قواعدی به منظور تقلیل خشونت،حتی نوع نهادینه خشونت که آن را جنگ نامیده اند، تاسی کرده اند (هنکرتر و دسوار بک 1387: 7). هنری دونان، عالم بصیر و ژرف اندیش قرن نوزدهم از پیشگامان حقوق بشر دوستانه در دوران معاصر بود. دونان در جستجوی، اصولی بین المللی که در قالب یک کنوانسیون، ضمانت اجراء داشته و غیر قابل نقض باشد، است و به منظور حمایت از مجروحان و همه کسانی که درصدد کمک به آنها بودند، باعث پیشرفت اساسی حقوق بشر دوستانه شد. دونان و دیگر بنیان گذاران کمیته بین المللی صلیب سرخ بین المللی بشردوستانه مبتنی بر معاهده را بنیان نهادند(پیشین: 7).در این کنوانسیون دوازده کشور توافق کردند که سربازانی که در جبهه زخمی شده اند را جمع آوری نمایند و به آنها کمک های پزشکی برساند. این کنوانسیون در سال 1906 مجددا ً مورد بازبینی قرار گرفت. در کنوانسیون دوم،کنوانسیون اول مورد تجدید نظر قرار گرفت و جمعیت های کمک رسانی و انجمن های خیریه ای که کمک پزشکی می رسانند، دعوت به همکاری شدند. در کنوانسیون سوم که در سال 1929 و پس از پایان جنگ اول جهانی در ژنو تشکیل شد، مفادی درباره اسیران جنگی به تصویب رسید و برای جنگ دوم جهانی در ژنو کنفرانس برگزار گردید. این کنوانسیون درباره گسترش مفاد کنوانسیونهای پیشین مفادی را به تصویب رساند.
کشور ایران در تاریخ 8 دسامبر 1949 این کنوانسیون را امضا کرد و در تاریخ 20 فوریهبه تصویب مجلس رسید. (28/3/1391، pedia.org).
این کنواسیون هااساس حقوق بشر دوستانه را که امروزه قابل اجراست تشکیل می دهند.در سال 1977دو پروتکل الحاقی به کنواسیون های ژنو تصویب گردید که حاصل کار آنها قواعد حاکم بر نحوه رفتارمخاصمات و قواعد حمایت از قربانیان جنگ می باشد. (هنگرتر 1387:8).
در سال 2005،پروتکل سوم الحاقی به کنواسیون های ژنو تصویب شد که درآن سومین نشان حفاظت،یعنی کریستال سرخ به تصویب رسید.این نشان برای کشورهایی که ادیان و مذاهب گوناگون و نژادهای مختلفی در آن زندگی می کنند مدنظر می باشد. علاوه بر این کنواسیون ها و پروتکل های آن، اسناد مهم دیگری نیز در خصوص حقوق بشر دوستانه تصویب گردیده است. از جمله می توان به کنواسیون 1980 در مورد برخی سلاح های متعارف و پنج پروتکل آن، پروتکل 1977 اتاوا در مورد منع استفاده از زمین های زمینی ضد نفر، اساس نامه 1988 و دیوان کیفری بین المللی، پروتکل سال 1999 منضم به کنواسیون 1954 برای حمایت از اموال فرهنگی در مخاصمات مسلحانه و همچنین پروتکل سال 200 اشاره کرد.
قواعد اساسی
حقوق بشر دوستانه به مثابه عامل نظام بخش و محدود کننده طرفین درگیر بر اعمال و استفاده از ابزارهای جنگی از اصول و قواعد متعدد تشکیل یافته است.
...
